We weten allemaal dat ‘gewoon’ ongelegeerd en laag gelegeerd staal niet bestand zijn tegen corrosie. De remschijven van onze auto’s bijvoorbeeld, die zijn van staal gemaakt. Tenzij je keramische remschijven hebt natuurlijk. Maar ja, wie kan die nou betalen? Als je na een regenachtige dag naar je ongebruikte stalen remschijf kijkt, dan zie je de corrosie oftewel roest zitten. Zo snel gaat dat!Door bijvoorbeeld discontinu thermisch verzinken (onderdompelen in een bad met vloeibaar zink) wordt een zinklaagje aangebracht dat het staal langdurige bescherming biedt tegen corrosie.
We willen dat de zinklaag een lichtgrijs, mooi glad en glanzend oppervlak heeft en meestal lukt dat ook. Maar af en toe gaat het fout. Er ontstaat een dikke, brosse en ruwe zinklaag. Dit oppervlak is het gevolg van het ‘Sandelin-effect’, een versnelde en ongecontroleerde aangroei-reactie van het zink aan het staaloppervlak.
Er zijn veel redenen waarom het fout gaat. Een belangrijke oorzaak zit in de samenstelling van het staaloppervlak, met name de hoeveelheid silicium, fosfor, koolstof en aluminium.
Appels en peren
Tijdens het inkopen van het staal wordt er al rekening gehouden met de staalsamenstelling. En toch kan het nog fout gaan, terwijl een samenstellingscontrole (3.1 certificaat of een extra spectraal analyse) een gunstige samenstelling geeft.
Een mogelijke oorzaak is dat bij deze samenstellingscontrole de bulksamenstelling wordt gemeten. Hierbij wordt het staaloppervlak eerst grondig schoon geschuurd. Dit geschuurde meetvlak is dus een ander oppervlak dan het oppervlak dat contact maakt met het zinkbad. Je vergelijkt dus een beetje ‘appels met peren’. Je kunt dan de situatie krijgen dat het staal het Sandelin-effect vertoont, terwijl het volgens de gemeten samenstelling wel zou moeten voldoen. Het kan dus voorkomen dat alle ‘verzink-indicatoren’ op groen staan, maar dat het toch slecht is verzinkt. Een nauwelijks te winnen discussie met de klant is het gevolg.
Veel klanten en verzinkerijen verwijzen naar de internationale verzinknorm ISO 14713-2, tabel 1. In deze tabel staat dat bij een bepaalde samenstelling en verhouding tussen Si en P, een bepaald typisch uiterlijk verwacht mag worden. De norm garandeert dit uiterlijk echter niet, het is slechts een ‘typisch uiterlijk’. En dat is dus een probleem, want onze klanten willen deze garantie wel!
Het is daarom belangrijk om duidelijke afspraken te maken met de klant over de ‘verzinkbaarheid’. Garantie op de verzinkbaarheid is lastig, maar ervoor zorgen dat de klant een juist ‘verwachtingspatroon’ heeft, is wel mogelijk.