"Onbekend is onbemind natuurlijk. De constructeur die het materiaal bepaalt heeft van oudsher staal +N gebruikt, en die schrijft het weer voor aan de subcontractor. En de inkopers die ons bellen willen liefst niet van deze kwaliteit afwijken. Maar vrijwel altijd is staal MC een beter alternatief voor +N.” Françoise Doeze krijgt vaak klanten van MCB aan de lijn die vragen om staal +N, omdat dat staat voorgeschreven. Maar volgens haar kunnen ze in bijna alle gevallen net zo goed staal MC gebruiken. We hebben metaaldeskundige Wonnie van Beek erbij geroepen om ons uit te leggen wat nou precies het verschil is tussen MC en +N.
Wat is staal MC? En staal +N?
“MC staat voor ‘thermomechanisch gewalst’, of ja de M dan. De C staat voor ‘geschikt voor koudvervorming (coldforming)’. Door de specifieke samenstelling en walstemperatuur krijg je een hele fijne korrelstructuur. Deze structuur en de bijbehorende mechanische eigenschappen zorgen ervoor dat de plaat beter geschikt is voor koudvervorming: als je een plaat gaat zetten heeft deze daar geen moeite mee.“
Voor Wonnie van Beek is het gesneden koek, hij is bij MCB ook de drijvende kracht achter de MCB Campus. “Er zijn ook klanten die staal +N willen, en dat wil zeggen dat het normaliserend gewalst of gegloeid is. Als je gaat walsen breng je vervorming in het staal (de korrels worden langgerekt). Het materiaal is daarna verwarmd tot zo’n 1000 á 1100 graden en langzaam en gecontroleerd afgekoeld om spanningen door het walsen (of vervormen) te laten wegvloeien. Je krijgt dan een structuur die je krijgt als je een staal normaal rustig laat afkoelen, zoals die genoemd wordt in het bekende ijzer-koolstof-diagram." Dus hoe het afkoelt is belangrijk? “Precies. Als je het ongecontroleerd laat afkoelen krijg je onder andere mechanische spanningen, en tijdens het buigen of zetten -of verwerken in het algemeen- geeft dat allerlei nadelen. Om die effecten teniet te doen, kun je het gloeien en gecontroleerd rustig afkoelen. Gecontroleerd afkoelen houdt in dat je weet hoe snel het afkoelt.” Belangrijk om te weten.
Het verschil tussen staal MC en staal +N
Wonnie somt de verschillen op tussen staal +N en staal MC:
- “De MC-kwaliteit heeft t.o.v. +N een fijnere korrel, wat mogelijkheden geeft voor een hogere rekgrens en sterkte.
- MC is minder gevoelig bij het zetten in zowel de lengte- als breedterichting.
- De vervormbaarheid van een MC-plaat is beter, en het is beter lasbaar, de CEV-waarde is lager. De CEV is een waarde waarmee je kunt inschatten of je maatregelen moet treffen voor het lassen. Bij een hoge CEV moet je bijvoorbeeld voorverwarmen, net als thuis bij de oven.” Françoise haakt in: "Of het makkelijk te lassen is of niet."
- “Voor een MC-kwaliteit is een kerfslagwaarde niet verplicht volgens de norm, terwijl dat bij een +N wel gewenst is. Hij staat dus niet op de certificaten. Een MC-kwaliteit heeft een hele goede kerfslagwaarde, eigenlijk is een kleinere korrel gunstig voor een goed kerfslagwaarde (brosheid).
- Bij een MC-kwaliteit wordt door MCB meestal besteld met een klasse 1 verzinkbaarheid, wat betekent dat het goed verzinkbaar is. Bij een +N kan dat niet besteld worden, wel meteen klasse 3 verzinkbaarheid. Maar dan is het minder goed verzinkbaar.
- En dan het nadeel van MC: Een MC-kwaliteit plaat kun je niet krijgen met een CE-markering, omdat de norm van deze staalkwaliteiten niet is opgenomen in het lijstje van de EN-1090. De MC-kwaliteit wordt geleverd volgens de norm EN 10149-2. Dan betekent het dat als je een constructie maakt volgens een CE-norm, dat +N het enige mogelijke is.”
Françoise ziet wel ontwikkelingen in de vraag: “Wij hebben geen +N op voorraad omdat het moeilijker verkrijgbaar is, maar ook vanwege de problemen met verzinkbaarheid. Wat MCB verkoopt is in principe altijd te verzinken zeggen we. Sinds er MC is, is er minder vraag naar +N, maar de normen lopen achter ten opzichte van de techniek. Dus het is een kwestie van tijd voordat er niet meer naar +N gevraagd wordt.”
“Uit ervaring blijkt dat je met een Ympress laser MC een fijnere plaat hebt om mee te werken dan een +N. De nadelen vallen in het niet bij alle voordelen. Er wordt toch niet vaak gevraagd om CE, alleen door constructiebedrijven.” En toch vraagt men het vaakst om +N? “Als er +N wordt geëist door een opdrachtgever, durven veel klanten daar niet van af te wijken. Ik zou het wel durven als ik in hun schoenen stond.”
francoise.doeze@mcb.nl, tel. 040-2088473