Corten staal (weervast staal) heeft mooie en unieke eigenschappen wanneer het om “roestvastheid” gaat. Vooral architecten en kunstenaars zijn er dol op. Het bijzondere van dit staal is dat het eerst heel erg roest en vervolgens lijkt te stoppen met roesten.
We zien het staal onder andere terugkomen in kunstwerken, plantenbakken, borders in tuinen en geluidwallen langs snelwegen. Corten staal (en andere weervaste staalkwaliteiten) roest in eerste instantie net zo als gewoon constructiestaal. Het vormt aan het oppervlak de kenmerkende rood-bruine roestlaag die we van staal kennen.
De roestlaag van een gewoon constructiestaal is poreus, waardoor lucht (zuurstof) en water er doorheen kunnen. We hebben zuurstof en vocht nodig om staal te roesten. Dit zuurstof en vocht bereikt dus het onderliggende, niet geroeste staal dat vervolgens ook weer gaat roesten. Dit roesten gaat net zo lang door totdat al het staal is geroest.
Jarenlang buiten
Aan Corten staal worden speciaal legeringselementen toegevoegd (o.a. koper, fosfor, chroom). Deze elementen zorgen ervoor dat er onder de roestlaag een nauwelijks poreuze en goed hechtende laag wordt gevormd. We noemen deze laag een ‘patineerlaag’. Door deze patineerlaag kunnen het benodigde zuurstof en vocht het onderliggende staal slechts zeer beperkt meer bereiken. Het roestproces stopt dus nagenoeg. Daarom kan Corten staal vele tientallen jaren buiten worden toegepast.
De patineerlaag wordt alleen gevormd als het Corten staal afwisselend nat en droog wordt. Wanneer het Corten staal langdurig nat is, dan wordt de patineerlaag niet gevormd of wordt die afgebroken. Ook voldoende chloriden (denk aan zout; natrium-chloride) breken de patineerlaag af. Het Corten staal gaat vervolgens roesten, zoals normaal constructiestaal dat ook doet.
Rekening mee houden
Ontwerpers moeten hier dus rekening mee houden. Ze moeten rekening houden met holle horizontale vlakken waarop water kan blijven liggen of met spleten en holtes. Wanneer ze een deel van de constructie in de grond willen plaatsen (bijv. borders in tuinen), dan moeten ze dat gedeelte van de constructie vooraf voorzien van een coating (bv. poedercoat). Ondergronds is het immers altijd vochtig. Wat dacht je van strooizout op de weg of zeelucht waar zout in zit? Die kunnen ook voor problemen zorgen.
Het is allemaal nog niet zo gemakkelijk. Maar als je er voldoende rekening mee houdt, dan is het resultaat geweldig!
Tekst: Wonnie van Beek