"Waar moet je op letten bij het kopen van RVS lasbochten?" We krijgen die vraag regelmatig, en dus hebben we Vincent Boeijen, onze specialist op het gebied van RVS fittingen en lasbochten, gevraagd om antwoord op deze vraag te geven. En daarna vertelt hij ook iets over de afmetingen van een lasbocht.
Criteria bij het kopen van een lasbocht
"Je moet bij het kopen van lasbochten op vijf dingen letten: de normering(volgens EN of ASTM), de toepassing, de maat van de buis, de kwaliteit van de buis en de radius." We bespreken ze hieronder:
- Toepassing: Wat betreft de toepassing spelen er twee zaken:
- De omgeving: hoe 'agressief' is de omgeving, oftewel hoeveel kans op corrosie is er? "Bij omgevingen waar veel vocht is, zoals in de open lucht, is RVS natuurlijk de standaard."
- De inhoud: gaat er vloeistof door de lasbocht, of wordt deze als constructie gebruikt? "In het eerste geval dient er natuurlijk een hogere kwaliteit lasbocht te worden toegepast, zeker als de vloeistoffen bijvoorbeeld chemisch zijn. Maar ook bij voedingsstoffen dient corrosie natuurlijk voorkomen te worden. Voor zuiveltoepassingen bestaan er speciaal gecertificeerde zuivelbuizen (DIN11850) en speciaal certificeerde zuivelfittingen (oa DIN11850, DIN11851 en DIN11852)."
- Maat van de buis: "Dat is natuurlijk een open deur, de maat van de lasbocht moet aansluiten op de maat van de buis."
- Kwaliteit van de buis: "Iemand die met 304 kwaliteit buizen werkt, moet ook met 304 lasbochten werken. Je kunt dan wel 316 als alternatief gebruiken, maar dan ben je wel ietsje duurder uit. Je moet er wel op letten dat je niet een kwaliteit lasbocht gebruikt die minder is dan de buis, dan gaat de lasbocht roesten en wordt dat dus de zwakste schakel."
- De radius: Hoe groter de radius, hoe minder weerstand ofwel drukverlies in het leidingsysteem. In de ISO maatvoeringen is de standaard radius 1 1/2D ook wel 3s genoemd."Je hebt lasbochten in 2 uitvoeringen: 45 graden en 90 graden. Maar 45 graden lasbochten worden bijna niet verkocht, de meeste zijn 90 graden. 45 graden lasbochten in ISO maatvoering komen bijna niet voor, je zou ook een 90 graden lasbocht in tweeën kunnen zagen. Dat is ook goedkoper dan 2 lasbochten van 45 graden."
Lasbochten en afmetingen
Welke afmetingen lasbochten heb je? "Er zijn wereldwijd twee belangrijke systemen voor de normen van lasbochten in gebruik: ISO/EN en ASTM. Zodra je met ASTM leidingen werkt, werk je ook met ASTM lasbochten. Maar mocht de voorraad op zijn zou je het kunnen uitwisselen. Bij ISO leidingwerk kun je dus soms ook wel ASTM lasbochten gebruiken, je hebt alleen een uiterlijk verschil: ASTM-lasbochten zijn gebeitst en de Europese zijn geborsteld. Dat heeft verder geen effect, het ziet er alleen niet hetzelfde uit. Dat geldt voor de meeste maatvoeringen, behalve voor de 2,5 duim en de 5 duim in het Amerikaanse systeem."
En wat betreft de afmetingen? “Je hebt lasbochten in ISO 60,3 bij 2, dat is de standaard. De standaard in ASTM is 60,33 bij 3,05. Bij ASTM heb je twee standaarden: SCH 10 en de SCH 40, dat staat voor de wanddikte. Bij SCH 10 is het 3,05mm en bij SCH 40 is het 5,49mm. De dikkere maten worden vooral in de petrochemie gebruikt.” En hoe zit het met de radius? “Bij lasbochten geldt binnen de ASTM dat je twee soorten radiussen hebt: de LR (long radius) is de standaard, de SR (short radius) niet. Een voorbeeld: bij een 2 duims lasbocht (60,33mm) hoort de long radius 76,2mm en in de short radius 50,8mm.”
En waar worden die fittingen geproduceerd? “Voor alle fittingen geldt dat ASTM altijd van een Aziatische leverancier komt, daar kunnen we in Europa prijstechnisch niet tegenop. Wanneer bedrijven met Europese buizen werken willen ze bij voorkeur ook een Europese leverancier. Bij ISO is dat geen probleem omdat die vrijwel altijd uit Europa komen, maar bij ASTM geldt dat dus niet.”
Heb je verder nog tips voor klanten bij het bestellen? “Ja. Bij de Europese maatvoering in de metrische maten (206, 254, 306, 354, 356, 406, 506, 508, 606) in de lasbochten kunnen ze het beste de aanvraag uitzetten in de radius 'Diameter+100'. Bij een bocht 254x2 wordt de radius dan 350 omdat de 254 de buitendiameter is waar je nog 2 maal de wanddikte (2) af moet trekken. Die lasbochten zijn namelijk een stuk goedkoper dan dat je een 1,5xdiameter of 3xdiameter (weglaten) pakt. Maar de maat is ook beter verkrijgbaar, omdat daar meer vraag naar is.”
Een ingewikkeld verhaal over normen. Is er dan verder geen verschil tussen ISO en ASTM? "Bij een ASTM leidingwerk is de druk die mogelijk is wel wat hoger, omdat ASTM dikwandig is. Het ezelsbruggetje dat ik gebruik is dat Amerikanen alles groot willen, dus ook de maatvoering van lasbochten, haha."